Hereditary Cartaract

Erfelijke oogaandoening bij de Staffordshire Bull Terrier.

Wat is Cataract?

Cataract is een vertroebeling van de lens en/of lenskapsel die daar normaal niet hoort. Cataract wordt ook wel grijze staar genoemd. Deze afwijking komt niet alleen bij honden voor, maar zien we ook bij de mens. Deze vertroebeling zien we als witte wolkjes in het oog. Zijn het grote vlekjes, dan kunnen we die met het blote oog zien, bij goed licht Als Cataract in het begin stadium is, of als er kleine plekjes zijn, dan moet de dierenarts met een speciaal apparaat deze afwijking constateren. Er zijn verschillende soorten van Cataract. Ik beperk me hier bij drie vormen De Cataract die op oudere leeftijd ontstaat, ook wel ouderdom staar of seniel Cataract genoemd, en de vorm die erfelijk is, en waar het bij de SBT dus om gaat. Seniel Cataract zien we vaak in een oog en zijn kleinere plekjes. De erfelijke vorm zijn vaak beiderzijds en deze vorm neemt steeds meer toe, totdat op een gegeven moment de lens ondoorzichtig wordt en de hond dus geleidelijk aan blind zal worden. Een andere vorm van Cataract is de congenitale Cataract. Deze wordt meestal geconstateerd bij honden, jonger dan een jaar.

Hoe vererft Cataract?

Iedereen die fokt met Staffordshire Bull Terriers moet weten hoe dit vererft, wil je je er in verdiepen. Maar hiervoor moet je eigenlijk wat inzicht hebben in de erfelijkheid en die zal ik jullie dan ook proberen te geven. Elke basis van een levensvorm is een cel. In deze cel bevinden zich o.a. de chromosomen. Chromosomen zijn de dragers van het erfelijk materiaal. Chromosomen bestaan op hun beurt weer uit genen. Chromosomen komen in paren voor. Na een combinatie van een reu en een teef, krijgt de pup de helft van de Chromosomen van pa en de helft van de Chromosomen van ma. Na zo'n combinatie zoeken de chromosomen elkaar weer op, zodat ze weer netjes in paren komen te liggen. Ik zal het proberen om met behulp van een tekening te verduidelijken:

Aa Aa
 Vader Moeder

Zoals je ziet heeft de vader een paar chromosomen (Aa) en de moeder ook (Aa). Gaan we deze twee honden nu met elkaar kruisen, dan zijn er vier combinaties mogelijk:

AA Aa Aa aa

De pups van deze combinatie dragen dus deze genen. Hoe komen we aan die combinaties? Wel 1 pup krijgt de grote letter A van vader en de grote letter A van moeder (AA), Pup 2 krijgt ook de grote A van zijn vader, maar de kleine van zijn moeder (Aa), pup 3 krijgt de kleine letter a van zijn vader, en de grote letter A van zijn moeder (aA), maar omdat in de erfelijkheidsleer altijd eerst de grote letter eerst wordt geschreven schrijven we deze als Aa, en pupje vier krijgt de kleine letter a van zijn vader en de kleine letter a van zijn moeder (aa). In de erfelijkheidsleer hoor je vaak de termen dominant en recessief. Deze twee gaan vaak samen. Het gen wat dominant is, onderdrukt het gen wat recessief is. Een heel makkelijk voorbeeld zijn de kleuren zwart en chocoladebruin bij de Labradors. Zwart is hier de dominante kleur en chocoladebruin de recessieve. Als je van bovenstaand voorbeeld uitgaat, dan moet je de grote letter A zien als de kleur zwart ( een dominante eigenschap wordt in de erfelijkheidsleer aangeduid met een hoofdletter, en een recessieve eigenschap met een kleine letter), en de kleine letter a moet je zien als de kleur chocoladebruin. Als we dan kijken dan zien we dat pup 1 de combinatie draagt van AA, is twee keer zwart en deze hond draagt allen maar de genen voor de zwarte kleur en zal dus nooit de chocoladebruine kleur door kunnen geven. Bij pup nummer 2 en 3 zien we de combinatie van Aa> deze pups dragen dus zowel de genen voor de kleur zwart, als voor de kleur van chocoladebruin, maar omdat zwart dominant is over chocoladebruin, zijn deze honden zwart van kleur, maar kunnen wel het gen voor de bruine kleur doorgeven. Bij pup nummer vier zien we 2 kleine letters a. Dit betekent dat deze hond alleen maar de genen voor de bruine kleur heeft, en deze is dan ook bruin van kleur. Als met het over recessief vererven heeft, betekent dat dus, dat als er zo'n recessieve eigenschap naar buiten komt, dat de hond alle twee de genen van beide ouders heeft gekregen. Met andere woorden: in bovenstaand voorbeeld heeft de vader van pup vier het bruine gen doorgegeven, maar ook de moeder heeft het bruine gen doorgegeven. In bovenstaand voorbeeld is het onmogelijk om zwarte puppies te krijgen uit twee bruine ouders, omdat die bruine ouders het gen voor de zwarte kleur niet bij zich dragen. Ik hoop dat het een beetje duidelijk is, maar op bovenstaande wijze vererft dus ook de erfelijke oogafwijking Cataract. Cataract vererft dus recessief. Dat betekent, dat als er een SBT is, waarbij deze afwijking wordt geconstateerd, dat beide ouders minstens drager zijn van dit "zieke"gen.

Wat betekent dat voor ons ras?

Kijk zolang je een drager met een vrije hond kruist, zal 50% van de nakomelingen helemaal vrij zijn, en 50% zal drager zijn van deze erfelijke aandoening. Aan een drager zelf zal je nooit iets merken. Hij geeft dit "zieke"gen wel door, maar zal zelf nooit blind worden, omdat het een recessief gen is en zolang daar een gezond, dominant gen tegenover staat zal dat "zieke" gen onderdrukt worden. Het wordt een ander verhaal wanneer je een drager met een drager kruist. In dit geval zal 25% van de pups vrij zijn, 50% drager en 25% zal de afwijking hebben en dus blind worden. Het mag duidelijk zijn, dat er veel meer dragers binnen ons ras voorkomen, dat wij denken. Deze afwijking heeft zich al eerder de kop opgestoken, zo rond 1970. Jullie begrijpen dus, dat zo'n beetje de hele Staffordwereld zich met angst en beven vasthoudt wat de toekomst zal brengen. Maar....in Engeland zijn ze natuurlijk flink geschrokken en zijn gelijk maatregelen gaan treffen. De breed council voor de SBT heeft contact gezocht met het Amimal Health Trust, met het verzoek of het misschien mogelijk is om via het DNA van honden te kunnen zien welke honden vrij zijn, en welke honden drager. Op zo'n manier kun je deze afwijking vrij makkelijk weer het ras uit helpen, door alle dragers en lijders uit te sluiten van de fokkerij. Maar.... Dit klinkt natuurlijk wel heel makkelijk, maar dat is het niet. Ze zijn nu bezig om uit te zoeken of het mogelijk is om zo'n DNA onderzoek op te starten. Daar is heel wat voor nodig. Er moet bloed van vijftig honden worden onderzocht. Een aantal van deze honden moeten verwant aan elkaar zijn, en aan deze ziekte lijden, of drager zijn van deze afwijking. Op deze manier kunnen ze de genen van de "zieke honden" vergelijken met die van gezonde honden en zo hopen dat ze het "zieke" gen kunnen herkennen. Hiernaast is er ook geld nodig om het onderzoek te bekostigen, en dat is natuurlijk niet goedkoop. Via internet is er een oproep gedaan aan alle liefhebbers van de SBT om een donatie te doen voor dit onderzoek.

Help mee om de SBT een gezonde toekomst te geven!!

Tot slot nog even dit:
Natuurlijk gaan er nu over de hele wereld de wildste verhalen en de smerigste roddels over de honden die het betreffende pupje hebben voortgebracht. Maar als jullie nagaan dat de fokker van de reu al zes generaties lang hun honden controleert op bovengenoemde oogafwijking. Ook de teven die de reu dekt werden gecontroleerd op de afwijking. Zowel de vader als de moeder van betreffende pupje zijn beide onderzocht en werden allebei vrij verklaard door de oogspecialist. Alleen bleken ze later drager te zijn. Het is natuurlijk heel makkelijk om nu met een boven genoemde honden een dikke pluim geven. Die zijn pas goed bezig. Die geven echt om hun honden en om het ras.

En bedenk nog even dit:
Dat de honden waar het om gaat hoogstwaarschijnlijk niet de enigste honden zijn die drager van dit gen zijn. Kunnen wij nog iets doen? Zolang die DNA test er nog niet is, weten wij dus niet of wij met gezonde vrije honden fokken of misschien wel met dragers. Maar wat misschien wel een goede stap is, dat iedereen die fokt met honden, zijn honden laat testen op bovengenoemde afwijking. En nu weet ik wel dat als een hond vrij is, dit niet wil zeggen dat hij het gen dat ook wel of niet bij zich draagt, maar als er bij een Staff Cataract wordt geconstateerd, dan weet je in ieder geval wel, dat de ouders van die hond drager zijn en het "zieke" gen dus doorgeven. Voor de kosten hoef je het niet te laten.Verder kan het ook ontstaan bij suikerziekte.






Bronvermelding: Staffordshire Bull Terrier Club Nederland.